Resultaten van Nivel onderzoek uit 2021 laten zien dat 1 op de 4 volwassen Nederlanders (24.5%) onvoldoende of beperkte gezondheidsvaardigheden heeft.
Zij hebben problemen met het vinden, begrijpen, beoordelen en toepassen van informatie voor het nemen van gezondheid gerelateerde beslissingen. Informatie en communicatie in zorg en preventie worden nog onvoldoende afgestemd op gezondheidsvaardigheden. Dit werkt door in de toegankelijkheid en kwaliteit van zorg voor mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden. Uiteindelijk leidt dit tot onwenselijke verschillen in gezondheid en kwaliteit van leven. Denk hierbij aan verschil in algemene gezondheid, gezamenlijke besluitvorming, starten van een behandeling en uitkomsten van de behandeling.
De indicatoren voor mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden zijn nog in ontwikkeling en niet volledig beschikbaar. De hier gepresenteerde indicatoren zijn een eerste aanzet. Zie het plan van aanpak voor de beoogde indicatoren.
We delen deze indicatoren als volgt in:
Regio filter
Prevalentie beperkte gezondheidsvaardigheden
Deze kaart toont per gemeente in de geselecteerde regio's de gemiddelde sociaaleconomische status (SES (sociaaleconomische status)-WOA (welvaart, opleidingsniveau en recent arbeidsverleden)). De SES-WOA score wordt bepaald door het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek)) op basis van gegevens over financiële welvaart (W), opleidingsniveau (O) en recent arbeidsverleden (A) van de huishoudens in de betreffende regio's. Een lagere score reflecteert een lagere sociaaleconomische status. De gemiddelde SES-WOA score voor heel Nederland is ongeveer 0. Een lagere score reflecteert een lagere sociaaleconomische status en dit betekent dat de inwoners minder welvarend en/of minder hoog opgeleid en/of minder langdurig aan het werk zijn. Meer informatie over de SES-WOA score is te vinden op deze website van het CBS. Het hebben van een lagere SES-WOA is geassocieerd met beperktere gezondheidsvaardigheden, hoewel dit geen 1-op-1 correlatie is. Bij gebrek aan goede data over beperkte gezondheidsvaardigheden laten we nu eerst SES-WOA zien in deze monitor.
#ses
Pijnmedicatie en Sedativa gebruik
Deze grafieken tonen het aantal gebruikers van pijnmedicatie en sedativa. Het hebben van een lage SES (sociaaleconomische status) (Sociaaleconomische Status) wordt geassocieerd met het hebben van meer klachten waardoor er vaker pijnmedicatie en/of sedativa gebruikt worden.
In de eerste grafiek wordt het aantal gebruikers per 10.000 inwoners voor de geselecteerde regio(’s) en Nederland weergegeven, voor 2022 en 2023. In de tweede grafiek worden het aantal gebruikers voor één geselecteerde regio en voor één geselecteerd jaar weergegeven per leeftijd en geslacht.
#IZA_pijn_sed + leeftijdspiramide_pijn_sed
Meer tijd voor de patiënt
Meer tijd voor de patiënt
Deze grafiek toont het percentage huisartsenpraktijken waar 'Meer tijd voor de patiënt' (MTVP) wordt ingezet. Ook wordt er een uitsplitsing weergegeven per type opslagwijk. Opslagwijken zijn wijken met een relatief hoog aandeel inwoners met een laag inkomen, inwoners met niet-westerse of Midden- en Oost-Europese migratieachtergrond, en/of niet-actieven. Dit wordt gebruikt als een proxy voor mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden. De indeling van opslagwijken loopt van zeer laag tot heel hoog. Als een praktijk in een zeer lage indeling valt, dan heeft deze praktijk relatief zeer weinig verzekerden uit een opslagwijk (en dus relatief zeer weinig patiënten met beperkte gezondheidsvaardigheden).
#IZA_mtvp
Totale en gezonde levensverwachting naar opleidingsniveau
Totale en gezonde levensverwachting naar opleidingsniveau
Deze figuur toont het verschil in jaren tussen de totale en gezonde levensverwachting per opleidingsniveau. De totale en gezonde levensverwachting kunnen ook apart worden getoond door deze te selecteren boven de grafiek.
De totale levensverwachting is het aantal jaren dat een persoon naar verwachting zal leven, onder de aanname van gelijkblijvende leeftijdsspecifieke sterftekansen. De gezonde levensverwachting is het aantal jaren dat een persoon naar verwachting in goede gezondheid zal leven, onder de aanname dat de huidige kansen op sterfte en ongezondheid gelijk blijven. De cijfers hebben betrekking op de vierjaarsperiode 2019-2022.